Maria

Szanowna Pani,

słowo hospicjum zawdzięczamy łacinie, w której hospitium ma znaczenia: 'przyjaźń'; 'gościnne przyjęcie'; 'gościnny dom, gospoda'. W języku polskim hospicjum w tej właśnie formie pojawiło się dopiero w XX wieku, początkowo w znaczeniu bliskim trzeciego znaczenia łacińskiego (znane są też notacje z II poł. XIX w. w tzw. słowniku wileńskim, ale dotyczą formy hospinjum, wcześniejszej niż hospicjum, choć niosącej taki sam jak ono sens). Na przykład w Słowniku języka polskiego pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwiedzkiego z pocz. XX w. (tzw. słownik warszawski) przeczytamy: hospicjum 1. 'przytułek dla podróżnych, gospoda', 2. 'dom pijatyk studenckich'. Ponadto w Narodowym Fotokorpusie Języka Polskiego znajdziemy cytat z 1930 r. wskazujący na znaczenie: 'dom gościnny przy klasztorze'.

Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego (z połowy XX w.) notuje: hospicjum daw. 'schronisko dla podróżnych, dom gościnny, gospoda; także – stancja dla uczącej się młodzieży'.

Znaczenie, z którym dziś przede wszystkim kojarzymy rzeczownik hospicjum, jest w słownikach ogólnych polszczyzny odnotowywane dopiero od końca XX w., np. w Słowniku współczesnego języka polskiego pod red. B. Dunaja (1996) przeczytamy: hospicjum 'zakład dla osób nieuleczalnie chorych'; w Innym słowniku języka polskiego pod red. M. Bańki (2000): „hospicjum to specjalny ośrodek dla bezdomnych lub nieuleczalnie chorych, zapewniający im godne warunki życia i opiekę”. Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. S. Dubisza (2003) podaje dwa znaczenia tego słowa: 1. książkowe 'dom, zakład dla nieuleczalnie chorych', 2. archaiczne a) 'dom gościnny, gospoda', b) stancja dla uczącej się młodzieży'. Z kolei Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego podaje cztery odcienie znaczeniowe słowa hospicjum: 1a. 'placówka zapewniająca opiekę lekarską i pielęgniarską ludziom nieuleczalnie chorym, mieszkającym w przeznaczonym do tego budynku lub pozostającym we własnych domach', 1b. 'budynek, w którym mieści się hospicjum – placówka lecznicza', 2a. 'placówka oferująca gościnę pielgrzymom lub innym osobom, które przebywają poza miejscem zamieszkania', 2b. 'budynek, w którym mieści się hospicjum – placówka oferująca gościnę'.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia