Stratos Vasdekis

Szanowny Panie,

nie ma pewności, skąd dziadek w dziadku do orzechów. Pojawiają się na ten temat różne hipotezy, na przykład można dziadka łączyć z wyglądem narzędzia do rozłupywania orzechów, można także snuć inne domysły – ale pozostaną one właśnie domysłami.

Wiadomo, że dziadek do orzechów nazywany był kiedyś dziadkiem, orzechołomem, stryszkiem (nazwy te notuje słownik Lindego z początku XIX w.).

Ciekawa jest nazwa stryszek. To, formalnie rzecz biorąc, zdrobnienie od wyrazu strych, którego (dawniej) pierwsze znaczenie to 'kreska, linia'. Różne czynności można było robić pod strych, czyli 'pod kreskę' (np. nasypywać towaru do beczki); do sprawdzania, czy jest pod strych (czyli do strychowania), służył strychulec. Wspomniany słownik Lindego notuje także: „strychy, w górnictwie, drewna nakształt półksiężyca koło miechu ogniowego”. Można sobie wyobrazić że takie półokrągłe małe strychy – czyli stryszki – służyły do zgniatania orzechów.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia