08.04.2024

krótko naszkicować?

Bardzo proszę o podpowiedź, czy poprawne jest wyrażenie "krótko naszkicować"?

Zatroskana

Szanowna Pani,

przywołany przez Panią zwrot można uznać za błędny albo nieco niezręczny – zależnie od tego, w którym znaczeniu użyto występującego w nim czasownika. Jak wyjaśniają słowniki języka polskiego (np. SJP PWN czy WSJP), naszkicować znaczy:

1) ‘narysować coś w głównych zarysach, bez szczegółów’ (np. naszkicować czyjś portret, naszkicować plan mieszkania),

2) ‘przedstawić, opracować coś pobieżnie’ (np. naszkicować sytuację polityczną kraju, naszkicować plan powieści).

Jeśli w przywołanym przez Panią zwrocie czasownik naszkicować wystąpił w znaczeniu pierwszym, to  trzeba by ocenić tę konstrukcję jako niepoprawną, mającą zaburzoną łączliwość leksykalną – zresztą takiej konstrukcji nie spotyka się chyba zbyt często (tak jak raczej nie mówimy, że ktoś coś *krótko narysował czy *krótko namalował).

Domyślam się jednak, że chodzi Pani o połączenie krótko naszkicować, w którym czasownikowi naszkicować przypisuje się drugie z wymienionych znaczeń. Takie użycia rzeczywiście spotyka się dość często – wydaje się, że dotyczą one zwykle opisywania czegoś słowami, pobieżnego omawiania jakiejś sytuacji, por.: Czy możesz krótko naszkicować tę sprawę?, Postaram się krótko naszkicować problem). Szukając poświadczeń tego zwrotu, zauważyłam, że – co ciekawe – nierzadko występuje on w tekstach odznaczających się ogólnie dość starannym językiem, np. w pracach naukowych czy oficjalnych przemówieniach. Nie to jest może bardzo rażące sformułowanie, ale odznacza się ono pewnym nadmiarem treści – naszkicować coś (sytuację, problem) znaczy ‘omówić coś pobieżnie’, czyli niezbyt dokładnie i raczej używając niewielu słów. Wydaje się, że staranniej byłoby uniknąć tej nadmiarowości (redundancji językowej), skoro znaczenie konstrukcji krótko naszkicować mieści się w zasadzie w znaczeniu samego czasownika.

Z wyrazami szacunku

Barbara Pędzich