Justyna M.

Szanowna Pani,

poprawne są obie konstrukcje, przy czym za staranniejszą czy też w większym stopniu zgodną z ogólną regułą składniową uchodzi druga: ponad dwie trzecie książek nosi adnotacje bibliotekarza.

Mamy tu zachowaną tzw. składnię liczebnikową, tj. połączenie liczebnikowo-rzeczownikowe w funkcji podmiotu (dwie trzecie książek) z czasownikiem w funkcji orzeczenia, stojącym w 3 os. lp. (nosi). Tak zasadniczo zachowują się konstrukcje, w których występuje większość liczebników głównych (pięć, dziesięć, dwadzieścia osiem, sto trzydzieści, tysiąc piętnaście książek nosi adnotacje) i ułamkowych (jedna druga, siedem dziesiątych, dwadzieścia pięć setnych książek nosi adnotacje).

Wyjątkowo mogą (choć nie muszą) się zachowywać te liczebniki ułamkowe, które w liczniku mają liczebnik dwa, trzy, cztery: wyjątkowość polega tu na zbudowaniu składni zgody, a nie składni rządu, czyli na postawieniu orzeczenia w liczbie mnogiej: dwie trzecie studentów zdały egzamin, trzy ósme jabłek spadły ze stołu, cztery dziesiąte książek zostały oznakowane. Tę możliwość gramatyka daje nam dlatego, że liczebniki główne dwa, trzy, cztery zachowują się składniowo, gdy są składnikiem podmiotu, inaczej niż pozostałe większe od 1, tj. sprawiają, że łączymy z nimi orzeczenie w liczbie mnogiej, np. dwa jabłka spadły, trzy dziewczynki przyjechały, czterej chłopcy wybiegli (choć: pięć jabłek spadło, siedem dziewczynek przyjechało, dwunastu chłopców wybiegło). W połączeniu dwie trzecie książek noszą adnotację widzimy więc gramatyczne odzwierciedlenie właściwości liczebnika dwa (dwie).

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia