05.05.2021

katechista a katecheta

Dziś słowo katechista jest chyba zupełnie nieużywane, a właśnie o nie (oraz o katechetę) zapytano poradnię językową w 1985 r. Oto odpowiedź prof. Mieczysława Szymczaka:

Dodajmy, żeby nie było wątpliwości: katechista jest synonimem katechety, ale też słowem od niego wcześniejszym: Słownik języka polskiego S.B. Lindego (początek XIX w.) i tzw. słownik wileński (1861) notują tylko ten pierwszy wyraz, tzw. słownik warszawski (początek XX w.) podaje oba, przy czym katechistę kwalifikuje jako wyraz rzadko używany, Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego (połowa XX w.) również notuje oba wyrazy, a katechistę opatruje kwalifikatorem „dawny”, natomiast późniejsze słowniki języka podają tylko wyraz katecheta.

Na koniec jeszcze komentarz ortograficzny do drugiej części porady prof. Szymczaka, a odnoszący się do współczesnych zasad pisowni (szczegóły można znaleźć w opracowaniu Pisownia słownictwa religijnego W. Przyczyny i R. Przybylskiej, Tarnów 2011):

  • oficjalne nazwy (najczęściej wielowyrazowe) zakonów pisze się wielkimi literami (z wyjątkiem wewnętrznych spójników i przyimków oraz kilku wyrażeń przyimkowych), np. Kongregacja Panien Benedyktynek w Polsce pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, Towarzystwo Jezusowe, Zakon Braci Mniejszych;
  • potoczne nazwy zakonów i zgromadzeń zakonnych piszemy małymi literami, np. benedyktynki, zakon (ojców) jezuitów, franciszkanie brązowi;
  • nazwy członków zakonów, zgromadzeń zakonnych i bractw piszemy małymi literami, np. benedyktynki, jezuici, franciszkanie.