10.12.2020

akcent wyrazów zakończonych na -ika, -yka

Szanowni Państwo, mam pewien problem z akcentem w języku polskim. Wiem, że standardowo pada on na drugą sylabę od końca. Wiem też, że są wyjątki, np. grupa wyrazów z końcówką -yka, -ika (polityka, matematyka itd.). I właśnie o tę grupę wyrazową mi chodzi. Czy akcentowanie tych wyrazów na trzecią sylabę od końca zawsze uznawane było za prawidłowe? Jestem z pokolenia 60+ i wydaje mi się, że uczono nas wtedy w szkole, że jest to akcentowanie nieprawidłowe z nutą snobistyczną. Proszę o komentarz, bo sprawa nie daje mi spokoju. Pozdrawiam serdecznie

E. Kowalska

Szanowna Pani,

istotnie – wyrazy zakończone na -ika, -yka pochodzenia grecko-łacińskiego we wzorcowej polszczyźnie akcentuje się na trzecią sylabę od końca. Tak podają i współczesne słowniki poprawnej polszczyzny, i wszystkie poprzednie (od pierwszego – tj. Słownika ortoepicznego S. Szobera z 1937 r.). Regule tej nie podlegają wyrazy rodzime podobnie zakończone, np. pijatyka, bijatyka – tu akcent pada na drugą sylabę od końca.

Akcentowanie matematyki, fizyki, cybernetyki itd. na drugą sylabę współcześnie uważa się za potoczne, tj. dopuszczalne w języku mówionym i w sytuacjach prywatnych, nieoficjalnych, a dawniej stwierdzano kategorycznie: tak jest niepoprawnie.

Przyznam, że zdziwił mnie ten komentarz o nucie snobistycznej – bo może to być jedynie osobisty komentarz nauczyciela (czyżby czuł się wykluczony z grona tych, którzy akcentują na 3. sylabę, i dlatego nazwał takie akcentowanie snobistycznym? – to jednak tylko moje przypuszczenia).

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia