19.04.2021

autoakceptacja czy samoakceptacja?

Mam problem ze słowami z przedrostkami AUTO lub SAMO. Przykład: samoakceptacja i autoakceptacja? Oba występują w tekstach psychologicznych i oznaczają to samo. W psychologii można podać dużo więcej "podwójnych" przykładów. Coraz częściej pojawiają się formy z auto, choć chyba w angielskim dominuje przedrostek SELF. Mam nadzieję, że nie otrzymam odpowiedzi, że obie formy są poprawne, bo jednak warto wprowadzić jakiś kanon i go promować. Dziękuję!

Grażyna WiW

Szanowna Pani,

rzeczywiście w języku polskim mamy bliskie (choć nie identyczne) znaczeniowo przedrostki auto- i samo-, definiowane następująco (definicje za Uniwersalnym słownikiem języka polskiego):

samo- «pierwszy człon wyrazów złożonych»
a) «wskazujący w przymiotnikach i rzeczownikach na wykonanie albo na funkcjonowanie czegoś bez czyjejś, jakiejś pomocy, np. samoczynny, samorzutny, samowyzwalacz, samozapłon»
b) «określający kierunek czyjegoś działania na samego siebie, np. samolubstwo, samostanowienie, samokrytyka»

auto- gr. autós ‘sam’ «pierwszy człon wyrazów złożonych nazywających czynność skierowaną ku wykonawcy lub rezultat takiej czynności, np. autodestrukcja, autoreklama, autoportret»

Zakres ich użycia wyznacza nie tylko znaczenie, lecz także – w dużej mierze – po prostu zwyczaj. Utarło się, że po polsku mówimy o samoakceptacji, a nie o *autoakceptacji. Nie zmieniałabym tego zwyczaju.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia