adam

Szanowny Panie,

na to zagadnienie można spojrzeć z dwóch stron.

Po pierwsze, jeśli w tekście nie jest wyjaśnione, dlaczego cechy są indywidualne, a jednocześnie osobowe, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że takie sformułowanie (zwłaszcza w języku ogólnym) jest błędem, a określenia indywidualne i osobowe mają bardzo bliskie znaczenie, a co najmniej funkcję. Taki błąd leksykalny (znaczeniowy) określamy mianem konstrukcji redundantnej (dwa elementy tej konstrukcji służą przekazaniu tej samej treści – to tzw. redundancja przekazu), w tym przypadku – tautologii. Przyczyną pojawienia się błędu mogła być emfaza, czyli chęć bardzo wyrazistego podkreślenia określonego elementu znaczeniowego.

Po drugie, w danym tekście (dziedzinie życia lub nauki) może istnieć uzasadniona potrzeba rozróżnienia cech indywidualnych (takich, które wyróżniają kogoś spośród jakieś grupy osób) od cech osobowych (takich, które wynikają po prostu z bycia osobą, bycia człowiekiem, ale może niekoniecznie są indywidualne, gdyż na przykład istnieją jakieś cechy osobowe wspólne wszystkim ludziom lub jakiejś grupie ludzi). Wtedy moglibyśmy myśleć tak: spośród wszystkich cech osobowych wskazujemy tylko cechy indywidualne (odróżniające nas od innych osób). Być może w jakiejś nauce (psychologii, socjologii?) ma sens odróżnianie cech osobowych od cech indywidualnych i są to wyrażenia terminologiczne funkcjonujące w obrębie tej dziedziny – tego już językoznawca stwierdzić nie może. W każdym razie, jeżeli w tekście pojawia się takie sformułowanie, to – żebyśmy mogli je uznać za poprawne – dla projektowanego odbiorcy tego tekstu powinno być jasne, że te dwa typy cech to (całkowicie lub częściowo) co innego i dlaczego tak jest. Może to być zresztą wyjaśnione w samym tekście.

Z wyrazami szacunku

Jarosław Łachnik