Szanowni Państwo,
zwracam się do Państwa z następującym pytaniem. Czy o osobie, która porusza się na wózku inwalidzkim, możemy powiedzieć, że np. przeszła przez pasy, czy raczej, że przez nie przejechała? Czy obie formy są poprawne, czy tylko jedna z nich? Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z poważaniem
Paweł
Szanowny Panie,
moim zdaniem poprawne są obie konstrukcje.
Zdanie: Gdy osoba na wózku inwalidzkim przechodziła przez pasy, zapaliło się czerwone światło potraktowałabym jako dowód frazeologizacji zwrotu przejść (przechodzić) przez pasy, a więc zgody na to, że nie musimy odczytywać go dosłownie (por. podobne uwagi dot. frazeologizmu pisać do szuflady). Zresztą zgodnie z Prawem o ruchu drogowym osoba poruszająca się na wózku ma status pieszego, a więc i tutaj zaszedł podobny proces językowy: leksykalizacja, tyle że dotyczy on nie konstrukcji wyrazowej, ale jednego słowa (pieszy), którego przejrzystość słowotwórcza się zmniejszyła. Przykładem użycia tej frazeologizującej się konstrukcji może być zdanie: Nie przechodzi się przez pasy na czerwonym świetle! (skierowane do dowolnej osoby, która w dowolny sposób – idąc, biegnąc, skacząc, poruszając się na wózku inwalidzkim, na hulajnodze, na deskorolce itd. – chce się przemieścić w danym miejscu na drugą stronę ulicy). Frazeologizacja, o której tu mowa, opierałaby się na prototypowym sposobie przemieszczania się pieszego.
Z kolei zdanie: Obserwowaliśmy, jak osoba na wózku inwalidzkim spokojnie przejeżdża przez pasy, a potem poboczem jedzie w kierunku domu frazeologizmu nie zawiera, a konstrukcja przejeżdża przez pasy wskazuje na sposób poruszania się. Podobnie jest w zdaniu: Nie ma znaczenia, czy przez pasy przechodzisz, przebiegasz, przejeżdżasz na wózku – rób to jednak zawsze ostrożnie.
Łączę wyrazy szacunku
Agata Hącia