Ela K

Szanowna Pani,

rzeczywiście grupa składająca się z liczebnika głównego od 5 wzwyż oraz rzeczownika łączy się z orzeczeniem w 3 os. l.poj. i (w czasie przeszłym) w r. nijakim, np.: pięć państw zajęło stanowisko, dziesięciu uczniów dostało piątki, dwadzieścia osiem dziewczynek zbudowało rakietę.

Jednak zdania, o które Pani pyta, mają inną budowę. Są to zdania złożone podrzędnie, na wzór:

• Dziesięciu uczniów, którzy dostali piątki, zostało wyróżnionych medalem.
• Według dwudziestu ośmiu dziewczynek, które zbudowały rakietę, matematyka to łatwy i przyjemny przedmiot szkolny.

Widzimy, że orzeczenie zdania podrzędnego (dostali, zbudowały) musi się zgadzać pod względem liczby gramatycznej z zaimkiem względnym wprowadzającym to zdanie (którzy, które), a odnoszącym się do rzeczownika (a nie do całej grupy liczebnikowo-rzeczownikowej) i zgadzającym się z nim pod względem liczby. Innymi słowy: skoro rzeczownik w grupie liczebnikowo-rzeczownikowej ma formę liczby mnogiej (uczniów, dziewczynek), taką formę muszą mieć zaimki (którzy, które), a w konsekwencji – orzeczenia zdań podrzędnych (dostali, zbudowały).

Jeśli (jak w zdaniu złożonym z dziesięcioma uczniami) grupa liczebnikowo-rzeczownikowa pełni funkcję podmiotu, to orzeczenie, które się z nią łączy (w tym samym zdaniu: zostało wyróżnionych) zachowuje, zgodnie z przywołaną na początku zasadą, formę 3 os. l.poj. r. nijakiego. (W drugim zdaniu złożonym, rozpoczynającym się od według, mamy inną sytuację składniową).

A zatem Pani zdania powinny przybrać formę:

• Pięć pozostałych państw, które zajęły twarde stanowisko, [opowiedziało się za....].
• Według dwóch z dziesięciu państw, które zajęły twarde stanowisko, [należy....; UE powinna...].

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia