02.12.2024

wtórne związki składniowe

Dzień dobry Spotkałem osobę, która w zdaniu mówiącym o kaliskim skwerze Rozmarek: "Otwarty został w setną rocznicę zburzenia miasta, 3 sierpnia 2014 roku, przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego i Prezydenta Miasta Kalisza Janusza Pęcherza" dopatrzyła się makabrycznej informacji, jakoby prezydenci zburzyli miasto. Czy to zdanie naprawdę jest aż tak jednoznacznie sprzeczne z intencją autora? A może wydzielona przecinkami data jednak sprawia, że jest ono do przyjęcia? Myślę, że nie byłoby wątpliwości, gdyby napisano: "Otwarty został przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego i prezydenta miasta Kalisza Janusza Pęcherza 3 sierpnia 2014 roku, w setną rocznicę zburzenia miasta".

Marcin z Kalisza

Szanowny Panie,

w przytoczonym przez Pana zdaniu powstał wtórny związek składniowy, czyli niezamierzony przez autora tekstu związek między sąsiadującymi w zdaniu wyrazami.

Czasem rzeczywiście tak jest, iż bliskość sąsiadujących ze sobą wyrazów i powiązania gramatyczne między nimi sprawiają, że odbiorca dostrzega między nimi również zależności znaczeniowe. Może to prowadzić do błędnego rozumienia tekstu. Tak właśnie stało się w analizowanym zdaniu.

Oczywiście wiedza o rzeczywistości pozajęzykowej, jaką ma odbiorca tego komunikatu, z pewnością pozwoli mu odczytać to zdanie zgodnie z intencją autora. Niemniej jednak nie byłoby wątpliwości co do sensu zdania, gdyby zostało zapisane tak, jak Pan zaproponował (zmieniam tylko szyk składników orzeczenia): Został otwarty przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego i prezydenta miasta Kalisza Janusza Pęcherza 3 sierpnia 2014 roku, w setną rocznicę zburzenia miasta.

Łączę wyrazy szacunku

Monika Kącka-Rodak