jasiu153

Szanowny Panie,

w wyrażeniu egzamin ósmoklasisty mamy formę D. lp. rzeczownika ósmoklasista, a nie formę M. lm. Tak samo jak egzamin ósmoklasisty zbudowane są określenia: egzamin maturzysty (choć częściej używa się wyrażenia egzamin maturalny), wyprawka pierwszoklasisty (przykłady autentyczny), ślubowanie radnego (przykład słownikowy), samodzielnik pierwszaka (nazwa strony internetowej dla studentów I roku Politechniki Gdańskiej). Za każdym razem chodzi o wydarzenie lub informacje, których odbiorcami są ludzie połączeni wiekiem, funkcją, doświadczeniem, sytuacją życiową. Użycie rzeczownika w liczbie pojedynczej (ósmoklasista, maturzysta, pierwszoklasista, radny, pierwszak) jest zabiegiem służącym indywidualizacji przekazu: choć rzeczywistych odbiorców danego wyrażenia jest wielu, każdy z nich może się poczuć potraktowany indywidualnie, wyodrębniony poznawczo, a nie potraktowany jak jeden z grona wielu mu podobnych.

Rzeczownik ósmoklasista, o który Pan pyta, w M. lm. przybiera formę męskoosobową pierwszoklasiści (np. utalentowani ósmoklasiści przystąpili do egzaminu). Co prawda Słownik gramatyczny języka polskiego podaje również formę deprecjatywną (niemęskoosobową) ósmoklasisty, ale według mnie należy ją traktować jako formę hipotetyczną, możliwą tylko w rzadkich kontekstach typu: Te nieznośne ósmoklasisty znowu narozrabiały! (w SGJP formy hipotetyczne, choć zgodne z systemem, są notowane obok form rzeczywiście używanych).

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia