21.04.2021

aspekt czasownika

Dzień dobry, Miałabym takie pytanie: czy aspekt czasownika może się zmieniać przez jego komplementację w inny sposób niż w dopełnieniu bliższym? Np. Wychodzić z kina (niedokonany) oraz wychodzić buty (dokonany) Serdecznie pozdrawiam, Katarzyna Lewańczuk

Katarzyna Lewańczuk

Szanowna Pani,

trudno byłoby mi się zgodzić ze stwierdzeniem, że aspekt czasownika się zmienia zależnie od jego znaczenia, możliwych uzupełnień zdaniowych itd. W sytuacjach takich jak podana przez Panią raczej skłonni bylibyśmy mówić o homonimicznych czasownikach: 1. niedokonanym wychodzić, który tworzy parę aspektową z dokonanym wyjść (np. zwykle wychodzę z pracy po czasie, ale dziś muszę wyjść wcześniej), 2. dokonanym wychodzić, który nie tworzy z wyjść (ani żadnym innym) pary aspektowej (np. Jaś postanowił wychodzić sobie u nauczycieli lepsze oceny).

O butach powiemy raczej, że trzeba je rozchodzić, i tym bardziej czasownik ten trzeba odróżnić od homonimicznych: 1. dokonanego rozchodzić się bez pary aspektowej (np. buty już mi się rozchodziły; noga mi się szybko rozchodziła; po chorobie sprawnie się rozchodziłam), 2. niedokonanego rozchodzić się, który tworzy parę aspektową z dokonanym rozejść się (np. ludzie dziś szybko rozeszli się do domu, choć zwykle rozchodzili się wolno).

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia