Paulina

Szanowna Pani,

odmiana interesujących Panią nazwisk ściśle wiąże się ze sposobem ich zapisu. Jeśli oficjalną formą nazwiska jest postać z końcowym -yj, to w zasadzie należałoby stosować odmianę rzeczownikową – nazwiska takie jak Białyj, Biełyj czy Rozumnyj przyjęłyby wówczas w dopełniaczu lp. formy: Białyja, Biełyja, Rozumnyja. Taką właśnie odmianę (jako jedyną poprawną) podaje Hanna Jadacka w książce Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia (Warszawa 2005, s. 48).

W praktyce jednak rzadko stosuje się taką fleksję, ponieważ przywołany wyżej zapis jest niezgodny z zasadami adaptacji ortograficznej nazwisk rosyjskich. Zgodnie z regułą nr 310, opisaną w Wielkim słowniku ortograficznym pod red. Edwarda Polańskiego, zakończenia nazwisk rosyjskich na -ий czy -ый zapisujemy bowiem jako -y  (-i). Oznacza to, że takie nazwiska, jak Белый czy np. Горький piszemy w tekstach polskich jako Bieły, Gorki ­– a to wiąże się z koniecznością odmiany przymiotnikowej: Biełego, o Biełym,  Gorkiego, o Gorkim (wspomniane przez Panią nazwisko przyjęłoby zatem formy: Biały, Białego, o Białym).

Dodam jeszcze, że tak samo postępujemy w wypadku nazwisk rosyjskich zakończonych na -ский, -цкий. Przyjmujemy, że są to odpowiedniki zakończeń -ski, -cki, spotykanych w nazwiskach  typu Kowalski czy Bielecki. Dlatego takie nazwiska, jak Ходорковский czy Белецкий w tekstach polskich odmieniają się przymiotnikowo: Chodorkowskiego, Bieleckiego.

Z wyrazami szacunku

Barbara Pędzich