24.07.2022

być w czymś razem

Szanowni Państwo

Zwracam się z prośbą o wyjaśnienie, czy poprawny jest zwrot "być w czymś razem" (na przykład: Było im łatwiej, bo byli w tym razem.)

Z poważaniem

Ewa

Szanowna Pani,

mamy tu do czynienia z kalką składniową (może nawet frazeologiczną) z języka angielskiego. Do oceny kalk, zwłaszcza w tekstach starannych, stosujemy głównie kryterium wystarczalności, tj. sprawdzamy, czy dana innowacja pozwala nazwać coś (obiekt, stan, cechę itd.), co dotąd nazwy nie miało, albo uczynić to w sposób nowy, odświeżający, wnoszący nową ekspresję itd. Jeśli odpowiedzi na te pytania są twierdzące, raczej skłonni jesteśmy kalki zaakceptować (zwykle najpierw jako potoczne elementy języka, z czasem – niekiedy – tracące potoczność). Jeśli odpowiadamy przecząco, kalki uznajemy za niepotrzebne.

Pytanie zatem brzmi, czy w inny, bardziej tradycyjny sposób da się wyrazić treść, którą niesie zwrot być w czymś razem. Wydaje mi się, że równoważnego, ogólnego zwrotu nie mamy (dzielić los jest wyraźnie nacechowane stylistycznie). Jeśli tradycyjnie chcielibyśmy nazwać wspólnotę doświadczeń, obowiązków itd., musielibyśmy je dookreślić, np. Było im łatwiej, bo się dzielili rachunkami; Było im łatwiej, bo wspólnie się opiekowali dzieckiem.

Biorąc to pod uwagę, nie traktowałabym zwrotu być w czymś razem jako błędu, zwłaszcza w języku mówionym, potocznym, codziennym. W tekstach starannych starałabym się natomiast zastosować inną konstrukcję, ponieważ jednym z wyróżników staranności (wzorcowości) językowej, szczególnie w sytuacjach oficjalnych, jest mniejsza niż w tekstach potocznych liczba innowacji językowych.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia