Marta

Szanowna Pani,

konstrukcję (można w niej widzieć frazeologizm) co za różnica traktowałabym w zdaniach złożonych jak zdanie składowe (czyli oddzielałabym ją przecinkiem od innych zdań składowych), natomiast przed zaimkiem względnym stojącym po tej konstrukcji, a wprowadzającym pozorne zdanie podrzędne (czyli bez rozwinięcia zdaniowego), przecinek bym pomijała.

Jeśli chodzi o znak interpunkcyjny kończący wypowiedzenie, to na pewno we wszystkich podanych przez Panią przykładach można zastosować pytajnik – ze względu na charakter zaimka rozpoczynającego tę konstrukcję. A zatem na pewno poprawne będą zapisy:

• Co za różnica, kto zaczął?
• Co za różnica kto?
• Jest, nie ma, co za różnica?
• Skoro wszystkie przedmioty służą do tego samego, to co za różnica, którego z nich użyjesz?
• Co za różnica, czy ma do tego prawo, czy nie ma?

Kwestią ściśle pragmatyczną, rozpoznawalną tylko w danym tekście, jest to, czy zdaniowa forma pytania wyraża rzeczywiście pytanie, czy może złość, prośbę, rozczarowanie, zniechęcenie, konstatację itd. Można się spierać o to, czy ta prawdziwa intencja (i ekspresja) wpływa na znak interpunkcyjny kończący całe wypowiedzenie. Moim zdaniem – tak, zwłaszcza jeśli z kontekstu bardzo wyraźnie wynika, że dane zdanie nie jest rzeczywistym pytaniem. Dlatego dopuściłabym zapisy typu:

• Co za różnica, kto zaczął! (zniecierpliwienie, złość)
• Co za różnica kto. (obojętność)
• Jest, nie ma, co za różnica... (obojętność, zniechęcenie)
• Skoro wszystkie przedmioty służą do tego samego, to co za różnica, którego z nich użyjesz! (złość)
• Co za różnica, czy ma do tego prawo, czy nie ma. (obojętność)

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia