Szanowni Państwo, niezwykle intryguje mnie kwestia przecinka w poniższym zdaniu. "Oprócz tego należy zaznaczyć, czy powód wnosi o rozwód z orzekaniem o winie czy bez orzekania". Czy po drugim "czy" powinniśmy wstawić przecinek? Czy pierwsze "czy" pełni rolę partykuły pytajnej, a kolejne jest spójnikiem (przed którym dajemy przecinek w momencie, gdy się powtarza) i wtedy możemy darować sobie przecinek przed tym drugim "czy"?
Maciej
Szanowny Panie,
analizując cytowane zdanie, możemy stwierdzić, że:
- pierwsze czy jest spójnikiem wprowadzającym zdanie podrzędne, dlatego wymaga poprzedzającego przecinka zgodnie z tą regułą interpunkcyjną (podobnie napiszemy: Wiesz, co robić?)
- drugie czy jest spójnikiem rozdzielającym części zdania w obrębie jednego wypowiedzenia składowego i dlatego nie poprzedzamy go przecinkiem – zgodnie z tą regułą (podobnie nie postawimy przecinka np. w zdaniu: Wolisz zupę czy drugie danie?);
- drugie czy w podobnych sytuacjach czasami interpretuje się jako kolejny spójnik wprowadzający zdanie podrzędne – lecz współrzędne do poprzedniego – przy założeniu, że jest tu obecna elipsa; wówczas interpretacja wyglądałaby następująco: (1) Oprócz tego należy zaznaczyć || (2 podrzędne do 1) czy powód wnosi o rozwód z orzekaniem o winie || (3 podrzędne do 1, a współrzędne z 2, łączące się z nim w stosunku podobnym do alternatywy) czy [powód wnosi o rozwód] bez orzekania [o winie]"; w takim wypadku drugie czy warto poprzedzić pauzą lub półpauzą, można również (choć to rozwiązanie niekanoniczne) postawić przed nim przecinek.
Z całą pewnością jednak przecinka nie można postawić ani po pierwszym, ani po drugim czy – byłoby to sprzeczne z regułami interpunkcyjnymi.
Łączę wyrazy szacunku
Agata Hącia