Czy wszystkie formy typu: " gdzie by nie był", " gdziekolwiek by nie był", "gdzie by był" są niepoprawne, zaś jedyną dopuszczalną jest "gdziekolwiek by był" (odpowiednio niepoprawne są " jaki by był, to mój brat", "gdzie się nie pojawi, jest gorąco witany", "czego nie zrobię, masz zawsze pretensje")?
RZaleski
Szanowny Panie,
w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN przeczytamy:
„Niepoprawnie: Co (by) nie..., gdzie (by) nie..., jak (by) nie..., jaki (by) nie..., który (by) nie..., kto (by) nie..., itp. W takich wypadkach poprawne są konstrukcje bez partykuły nie, a z cząstką -kolwiek. Np.: Co by nie zrobił, poprawnie: cokolwiek by zrobił, zawsze zrobił źle. Gdzie nie poszedł, poprawnie: gdziekolwiek poszedł, miał znajomych. Niepoprawnie: Jak by nie było, poprawnie: jakkolwiek by było, zawsze będzie dobrze. Niepoprawnie: Jaki by nie był, poprawnie: jakikolwiek by był, byle był. Niepoprawnie: Kto nie spojrzał, poprawnie: ktokolwiek spojrzał, zakochał się w niej”.
Wskazane konstrukcje (i inne tego typu), zawierające nie, traktuje się na ogół jako kalki składniowe z języka rosyjskiego, a ponieważ nie wypełniają luki gramatycznej w polszczyźnie (jest chociażby konstrukcja z -kolwiek, która służy do wyrażenia takiego samego sensu), uznaje się je za niepoprawne.
A zatem cytowane przez Pana konstrukcje i zdania powinny przyjąć formę:
- gdziekolwiek byłby (by był)
- Jakikolwiek byłby (by był), to mój brat.
- Gdziekolwiek się pojawi, jest gorąco witany.
- Cokolwiek zrobię, masz zawsze pretensje.
Łączę wyrazy szacunku
Agata Hącia