09.12.2020

jak filip z konopi

Witam! Zastanawiam się, skąd się wzięło powiedzenie "wyrwał się jak Filip z konopi". Czy wspomniany Filip to jakaś postać historyczna? Dziękuję za pomoc.

Ewa

Szanowna Pani,

we frazeologizmie wyrwać się, wyskoczyć jak filip z konopi mamy utrwaloną gwarową (łowiecką) nazwę zająca (dlatego współcześnie zapisujemy słowo filip w tym zwrocie małą literą, mimo że dawniejsze słowniki języka polskiego i frazeologiczne pisały o Filipie z konopi), a nie upamiętnioną postać historyczną. Co prawda ks. Benedykt Chmielowski podaje w Nowych Atenach inne wyjaśnienie tego związku frazeologicznego i przywołuje postać pewnego szlachcica, Filipa ze wsi Konopie, który na sejmie odezwał się nie w porę, ale historię tę należy włożyć między bajki (podobnie jak wiele innych objaśnień podawanych w Nowych Atenach).

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia