24.10.2022

kilogram cebuli czy kilogram cebul?

Kupilam kg cebul czy cebuli?

EK

Szanowna Pani,

rzeczownika cebula (w formie liczby pojedynczej) zwyczajowo używa się w znaczeniu zbiorowym, mówimy zatem: kupić kilogram cebuli, uprawiać cebulę, potrawy z dużą ilością cebuli. Nie wynika to z żadnej ogólnej zasady, gdyż nazwy roślin zachowują się różnie w tego typu konstrukcjach. Na przykład takich rzeczowników, jak ogórek, pomidor, burak, ziemniak, brokuł, szparag, jabłko, truskawka użyjemy (w interesujących nas kontekstach) w liczbie mnogiej, czyli powiemy: kilogram  ogórków, skrzynka pomidorów, worek buraków, uprawa ziemniaków (brokułów, szparagów), zbiór jabłek, sadzenie truskawek. Połączenia typu *kilogram ogórka, *skrzynka pomidora, *worek buraka, *uprawa ziemniaka (brokułu, szparaga), *zbiór jabłka, *sadzenie truskawki są wprawdzie dość rozpowszechnione, ale traktuje się je jako środowiskowe, nieakceptowane w polszczyźnie ogólnej. Z kolei w wypadku takich nazw, jak marchewka, czosnek, papryka, kalarepa, kukurydza, brukiew czy właśnie cebula  jest odwrotnie. To formy liczby mnogiej uznamy w takich połączeniach za nienaturalne, wręcz błędne, por.: *kilogram marchewek (czosnków), *skrzynka papryk (kalarep), *uprawiać kukurydze (brukwie, cebule). Zamiast form lm użyjemy w takich konstrukcjach form lp w znaczeniu zbiorowym i powiemy: kilogram marchewki (czosnku), skrzynka papryki (kalarepy), uprawiać kukurydzę (brukiew, cebulę).

Z wyrazami szacunku

Barbara Pędzich