27.12.2021

niebo w gębie

Czy związek frazeologiczny "niebo w gębie" ma wydźwięk wulgarny ze względu na użycie słowa "gęba"?

Monika

Szanowna Pani,

nie, frazeologizm ten nie ma wydźwięku wulgarnego; słowniki opisują go jako żartobliwy, ja bym dodała: potoczny. Również samo słowo gęba nie jest wulgarne, a potoczne, por. np. definicje w Wielkim słowniku języka polskiego. Dodam, że nie zachodzą tutaj żadne okoliczności, które wskazałyby na wulgarność tego związku frazeologicznego rozumianą jako cecha związana z łamaniem tabu kulturowego czy językowego, sianiem zgorszenia, nieprzyzwoitością, ordynarnością itp. (przez odniesienia do sfery seksualnej, fizjologicznej itd.).

Być może warto się zastanowić nad tym, czy potoczność frazeologizmu niebo w gębie jest w jakikolwiek sposób związana z wulgarnością rozumianą jako cecha czegoś, co jest w złym guście i razi (np. mówimy o wulgarności wyglądu, zachowania), ale nie byłabym skłonna przychylić się do takiego oceny. W moim przekonaniu wystarczające jest określenie tego związku frazeologicznego jako potoczny, ew. z dodatkiem, że w pewnych (eleganckich, oficjalnych) sytuacjach może być odbierany jako pospolity i nie na miejscu, lecz nie wulgarny.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia