25.10.2024

okoliczniki jednorodne a interpunkcja

Uwaga do odpowiedzi z https://poradniajezykowa.uw.edu.pl/porady/dopowiedzenia-a-interpunkcja/, że w podanym zdaniu powinniśmy postawić dwa przecinki: Mecz odbędzie się w czwartek, 5 września, o 19.15. Inaczej jest w odpowiedzi z https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Dzien-tygodnia-data-dzienna;22942.html, której początek jest następujący: W polskiej interpunkcji tradycyjnie (choć spotkać można wyjątki) nie oddziela się tzw. okoliczników jednorodnych współzależnych. Chodzi tu o takie okoliczniki, które wprawdzie należą do jednej kategorii, lecz charakteryzują się stopniowaniem dokładności jakiejś jednej okoliczności (jeden czas, jedno miejsce, jeden sposób itp.), por. np. Start wyścigu nastąpił w piątek 28 czerwca rano o godzinie 4.

Skonfundowany

Szanowny Panie,

interpretacja zasad interpunkcyjnych dotyczących okoliczników jednorodnych jest niejednolita. Świadczą o tym różne opinie zarówno językoznawców, jak i redaktorów. Warto odnieść się do całej porady językowej, którą przywołuje Pan w uwadze, ponieważ uwzględnia ona obydwa stanowiska w tej sprawie.

Porada językowa z 19.10.2024 r. została oparta na zasadach, które przytaczam poniżej.

Zgodnie z regułą opisaną w Zasadach pisowni i interpunkcji PWN, których autorem jest Edward Polański, okoliczniki jednorodne oddzielamy przecinkami, jeśli okolicznik, który występuje na drugim miejscu, jest bliższym określeniem pierwszego, np. W ubiegłym tygodniu, w środę, wrócił z Australii. Drugi okolicznik ma charakter precyzujący informację wyrażoną pierwszym okolicznikiem.

Podobnie sformułowaną zasadę można odnaleźć w Słowniku interpunkcyjnym Edwarda Polańskiego, Marka Szopy i Ewy Dereń: „przecinkiem oddzielamy dwa okoliczniki, z których pierwszy wyraża treść ogólniejszą w stosunku do drugiego, który zwykle doraźnie, nietrwale zawęża zakres okolicznika ogólnego”.

W przykładowym zdaniu: Mecz odbędzie się w czwartek, 5 września, o 19.15 pierwszy okolicznik wyraża treść ogólniejszą w stosunku do drugiego. Wiemy, że mecz odbędzie się w czwartek o 19.15, ale nie wiemy dokładnie, w który czwartek. Drugi okolicznik dopowiada, precyzuje treść pierwszego, niesie szczegółową informację, którą zgodnie z przytoczoną zasadą powinniśmy ująć w przecinki.

Jeśli jednak połączenie: dzień tygodnia i data dzienna potraktujemy jako tzw. okoliczniki jednorodne współzależne, to oddzielenie ich przecinkami nie będzie konieczne (zob. tutaj).

Ostateczna decyzja co do interpunkcji okoliczników jednorodnych należy więc do piszącego tekst.

Łączę wyrazy szacunku

Monika Kącka-Rodak