Czy można "pęknąć balonik"?
Szanowni Państwo, w tłumaczeniu "Kubusia Puchatka" Ireny Tuwim, czytamy uroczy dialog:
– Nie... Tylko balonik... Ach, Kłapouszku, ja go __pękłem__!
Zapadła długa chwila milczenia.
– Mój balonik? – zapytał wreszcie Kłapouchy.
Prosiaczek skinął łebkiem.
– Mój urodzinowy balonik?
– Tak, Kłapousiu – odparł Prosiaczek z lekka pociągając nosem. – Proszę. I składam ci przy tym najserdeczniejsze życzenia. – I wręczył Kłapouchemu kawałek mokrej szmatki.
Wiele osób stosuje taką żartobliwą formę czasownika "pęknąć", być może w nawiązaniu do tej bajki a może niezależnie od tego. Jak to jest z poprawnością językową tego wyrażenia?
Marcin
Szanowny Panie,
zwrot pęknąć balonik użyty przez Irenę Tuwim w tłumaczeniu Kubusia Puchatka stanowi zabieg artystyczny i nie jest błędem. Podobnie oceniłabym ten zwrot, jeśli ktoś go używa świadomie, jako nawiązania do książki, czy też stosuje jako żart językowy.
W polszczyźnie ogólnej nie jest to jednak poprawne sformułowanie, ponieważ pęknąć oznacza „rozerwać się z hukiem” (Wielki słownik języka polskiego) i nie jest czasownikiem przechodnim, więc nie otwiera pozycji składniowej dla biernika (nie mówimy „pękać coś lub kogoś”, mówimy balon, granat, pocisk pękł).
W polszczyźnie wzorcowej w podanym kontekście należałoby użyć czasowników przebić, przedziurawić, przekłuć.
Łączę wyrazy szacunku
Monika Pawelec-Skurzyńska