18.08.2023

Polak, obywatel Polski

Dzień dobry, proszę o pomoc w rozumieniu/wyjaśnieniu następujących: Polak a obywatel Polski - czy można te określenia stosować wymiennie, czy oznaczają one to samo? (analogicznie Ukrainiec/obywatel Ukrainy itd). dziękuję za pomoc

ML

Szanowna Pani (lub: Szanowny Panie),

wyrażenie obywatel + nazwa kraju (obywatel Polski, obywatel Ukrainy, obywatel Niemiec, Francji, USA itd.) wskazuje na administracyjnie (prawnie) potwierdzone prawa i obowiązki danej osoby, jej przynależność państwową, i nie musi się wiązać z jej narodowością, pochodzeniem etnicznym itd. Na przykład obywatelem Polski może być osoba narodowości francuskiej (czyli ktoś, kto spełnił określone w polskim prawie warunki i uzyskał obywatelstwo). Z kolei nazwy typu Polak, Ukrainiec, Niemiec, Francuz, Amerykanin odnoszą się do narodowości lub pochodzenia etnicznego. Zwykle osoby, które tak określamy, są obywatelami danego państwa, ale chyba nie jest to reguła bezwyjątkowa (np. jakiś Polak może się zrzec obywatelstwa polskiego; odległy potomek polskich emigrantów może nie mieć [poświadczonego] polskiego obywatelstwa itd.).

Z językowego punktu widzenia zatem określenia Polak, obywatel Polski nie są tożsame: mają duży zakres wspólny, ale również części rozłączne. Czy w tekście można je stosować wymiennie? – to zależy od tematyki i charakteru tekstu. Wyobrażam sobie możliwą wymienność np. w powieści, ale już nie w dokumencie urzędowym.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia