05.11.2020

przecinki a przymiotniki i imiesłowy

Szanowni Państwo! Proszę o pomoc. Czy w poniższych zdaniach należy przecinki?

  1. W międzynarodowym (,) morskim kodzie sygnałowym...
  2. Jednostka pływająca (,) przeznaczona do...
  3. Starcie bojowe w przestrzeni powietrznej (,) stanowiące...
  4. Rodzaj działań ofensywnych (,) przeprowadzanych... 

Czy rozdzielać przecinkami takie wyrażenia jak:

  • broń artyleryjska morska;
  • działania bojowe obronne;
  • najmniejsza możliwa prędkość;
  • sektorowy lekki sonar;
  • zasadnicze nawodne okręty... 

Z góry dziękuję za pomoc!

Anonimowy korespondent

W zdaniu 1 występują obok siebie dwa przymiotniki: międzynarodowy i morski. Obydwa odnoszą się do kodu sygnałowego. Reprezentują one co prawda tę samą część mowy i część zdania, ale nie powinniśmy ich rozdzielać przecinkiem, ponieważ nie są to przymiotniki jednorodne. Tylko takie elementy zdania wymagają przecinka (por. przykład z WSPP: Wysoki, przystojny chłopak podobał się dziewczynom – wspólna cecha wyglądu).

W zdaniach 2, 3 i 4 mamy jakby zaczątki definicji pojęć militarnych. Przecinki nie są tutaj konieczne. Po pierwsze, przymiotniki (lub imiesłowy przymiotnikowe) nie są jednorodne. Po drugie, przecinek w zaproponowanych miejscach wskazywałby, że ciąg dalszy jest dopowiedzeniem, informacją mniej istotną. Tymczasem jest to ważny element definicji. Część pierwszą (tj. jednostka pływająca, starcie bojowe, działania ofensywne) moglibyśmy określić jako kategorię nadrzędną (genus proximum), a część drugą (wprowadzoną słowami: przeznaczona, stanowiące, przeprowadzane) – za cechę odróżniającą (differentia specifica).

W wyrażeniach: broń artyleryjska morska; działania bojowe obronne; najmniejsza możliwa prędkość; sektorowy lekki sonar; zasadnicze nawodne okręty przecinki nie są konieczne. W niektórych przykładach wątpliwości może jednak budzić szyk przymiotników.

Z wyrazami szacunku

Magdalena Wanot-Miśtura