25.04.2022

sekłak

Osoba została nazwana słowem "sekłak". Czy jest to zwrot obraźliwy ?

Maciej

Szanowny Panie,

słowo sekłak, jak podaje Słownik kurpiowsko-polski, ma znaczenia: 1. krzew o kolczastych gałązkach. 2. człowiek niezgodny, nieuporządkowany. Ponadto udało nam się ustalić (zapytaliśmy o to mieszkańców Kurpiów), że w niektórych gwarach kurpiowskich sekłakiem nazywano supeł, który się robił na przędzy lnianej. Nikt z naszych rozmówców nie znał nazwy sekłak jako określenia człowieka, ale jedna osoba zauważyła, że – skoro nazywano tak węzeł, supeł – to możliwe byłoby przeniesienie nazwy na człowieka, który jest „poplątany, zagmatwany”.

W tym drugim sensie kryje się więc najprawodpodobniej negatywna ocena, podobnie jak na przykład w wyrazach bałaganiarz, sekutnica, awanturnik, próżniak. Negatywna ocena nie musi jednak oznaczać obraźliwości (choć często z nią współwystępuje). By jakieś słowo można było uznać za obraźliwe, istotna jest intencja mówiącego: (publiczne) zdezawuowanie czyichś racji, podważenie czyjejś wartości itd.

Czy tak rzeczywiście było w sytuacji, którą Pan przedstawił – nie wiem. Przede wszystkim trzeba by sprawdzić, czy osoba, która użyła słowa sekłak, ma lub miała dostęp do gwar kurpiowskich – to zwiększałoby prawdopodobieństwo wykorzystania sensów, o których wspomniałam wyżej. W przeciwnym razie mamy być może do czynienia z posłużeniem się formą dla kogoś atrakcyjną fonetycznie – z jakąś intencją – lecz bez znajomości samej sytuacji trudno tu o wyczerpującą charakterystykę.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia