Dzięń dobry, mam pytanie o wymowę nosówek w wygłosie, zwłaszcza wymowy "ę". .
Janina K.
Szanowna Pani,
w starannej polszczyźnie samogłoskę odpowiadającą literze ę ([e] nosowe) wymawia się z wyraźnie osłabioną nosowością. Warto podkreślić, że wymowę z pełnym rezonansem nosowym, przez wiele osób uważaną za najstaranniejszą, należy traktować jako błędną. Mniej rażące byłoby już nawet pełne odnosowienie (zresztą w języku potocznym jest ono dopuszczalne). Trochę inaczej jest z samogłoską [ą] – co prawda w wygłosie również wymawia się ją z osłabioną nosowością, jednak z pewnością silniejszą niż w wypadku samogłoski [ę]. Mówiąc najkrócej: wymowa [ę] w wygłosie jest bliższa realizacji ustnej, a wymowa [ą] – nosowej. Zagadnienia dotyczące wymowy samogłosek nosowych (także tendencje w tym zakresie) dokładniej opisuje Tomasz Karpowicz w książce Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja (Warszawa 2009, s. 36-43).
Z wyrazami szacunku
Barbara Pędzich