25.09.2022

zmatować czy zmatowić

Dzień dobry. Jak poprawnie określić czynność w której pozbawia się połysku jakiejś rzeczy. Zmatować czy zmatowić?

Anna

Szanowna Pani,

sądzę, że obydwie formy można uznać za poprawne. Słowniki notują wprawdzie jedynie pierwszą z nich (czasownik zmatować znajdziemy w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, ale też w nowszych źródłach, choćby w Wielkim słowniku języka polskiego – por. znaczenie 1. i 2.), jednak za drugą formą przemawia jej duże rozpowszechnienie w tekstach. Czasownik zmatowić jest po prostu nowszy i słowniki zapewne nie zdążyły go jeszcze odnotować, jest jednak często używany, możliwe nawet, że zaczyna wypierać swój starszy synonim. Gdy wpiszemy w wyszukiwarkę internetową obydwa słowa (w różnych formach gramatycznych), to zauważymy, że frekwencyjnie zdecydowanie wygrywa właśnie czasownik zmatowić. Można by co prawda powiedzieć, że jest to w słownictwie element nadmiarowy, niepotrzebny – skoro mamy już starszy wyraz znaczący dokładnie to samo – ale jak widać zwyciężyło tu kryterium uzualne. Nowsza forma jest zresztą poprawnie zbudowana, nie budzi wątpliwości słowotwórczych.

Warto jedynie pamiętać, że słowa te różnią się odmianą. Jeśli wybierzemy czasownik zmatować, to powiemy np.: zmatowałem, zmatowałaś, zmatuję, zmatujesz, jeżeli zaś zdecydujemy się na czasownik zmatowić, to powiemy: zmatowiłem, zmatowiłaś, zmatowię, zmatowisz.

Z wyrazami szacunku

Barbara Pędzich