Arkadiusz

Szanowny Panie,

nie zawsze użycie pleonazmu (czy szerzej: związku redundantnego – czy to pleonazmu, czy tautologii) jest błędne. Zależy to od różnych czynników, na przykład od budowy danego połączenia wyrazów, jego frazeologizacji, tradycji czy emfazy towarzyszącej wypowiedzi. Na przykład nie są błędne związki: samonapędzający się mechanizm, wykluwać się z jaj, merdać ogonem, tylko i wyłącznie, młoda dziewczyna, zupełnie pusty. Za niepoprawne natomiast uznaje się takie połączenia redundantne, w których nadwyżka treści wynika z innych względów: z nieznajomości znaczenia któregoś składnika wyrażenia (np. puste frazesy), chęci powtórzenia jakiegoś elementu semantycznego w celu zbudowania precyzyjnego komunikatu, lecz bez motywacji emocjonalnej (np. miesiąc lipiec, bardziej wygodniejszy) itd.

Wyrażenie prawda obiektywna istotnie jest pleonazmem (gdy wziąć pod uwagę następujące znaczenie rzeczownika prawda: 'to, co rzeczywiście jest, istnieje, lub było, zdarzyło się; obiektywna rzeczywistość'; cyt. za Uniwersalnym słownikiem języka polskiego). Czy jego użycie dałoby się obronić emfazą wypowiedzi? – być może, na przykład w pełnym emocji zdaniu: Ależ mówię ci, że to jest prawda, czysta prawda, obiektywna prawda! albo Ty mówisz o swojej prawdzie, o jakiejś subiektywnej prawdzie, a ja mówię o prawdzie obiektywnej, czyli po prostu o prawdzie, bo inna prawda nie istnieje! W zdaniach mniej emocjonalnych jednak obiektywna prawda razi.

Podobna byłaby ocena tautologicznego połączenia ja osobiście uważam. Dałoby się je obronić (ale zaledwie: obronić) tylko wtedy, gdyby zostało wypowiedziane z dużym ładunkiem emocjonalnym. W innych sytuacjach trzeba je uznać za błąd.

Niepoprawne połączenia redundantne to błędy językowe, a dokładniej: błędy słownikowe.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia