15.12.2020

jak policzyć rzeczowniki

Dzień dobry! Nurtuje mnie następująca kwestia: Czy jest jakiś sposób (program, słownik), pozwalający policzyć rzeczowniki, by uzyskać odpowiedź na pytanie: Ile mamy rzeczowników w języku polskim? Ile jest rzeczowników w rodzaju męskim, żeńskim, nijakim lub też dwurodzajowych? Nabyłem najnowszy USJP 2008 na nośniku pen drive, lecz i to mi nie pomogło, a liczenie per pedes będzie bardzo czasochłonne. Z góry dziękuję za odpowiedź (radę).

Aleksander, student

Szanowny Panie,

niestety, na to pytanie nie ma odpowiedzi – podobnie jak bez odpowiedzi musi pozostać pytanie o liczbę czasowników w języku polskim, liczbę przymiotników czy w ogóle liczbę wyrazów. Co bowiem w istocie mielibyśmy liczyć: rzeczowniki używane współcześnie czy także dawniej? Jeśli dawniej, to od kiedy? Jeśli współcześnie, to przez kogo (chodzi tu o różnice pokoleniowe, geograficzne i środowiskowe)? Co robić z gerundiami, tzn. rzeczownikami odsłownymi typu robienie, pisanie? W zasadzie da się je utworzyć od niemal każdego czasownika. A co z formami potencjalnymi? A co z wciąż zapożyczanymi słowami? A co z homonimami i polisemami?

Jak Pan widzi, pytań jest mnóstwo, a odpowiedzi  – właściwie brak.

Być może dałoby się policzyć rzeczowniki umieszczone w konkretnym słowniku języka polskiego (choć nie jest to do końca pewne, bo nie wszystkie słowniki informują o przyjętych założeniach metodologicznych dotyczących kwalifikacji leksemów do części mowy i sposobie opracowywania artykułów hasłowych), ale na pewno nie da się policzyć „rzeczowników w języku polskim”.

Jeszcze bardziej skomplikowana jest sprawa z rodzajem rzeczownika, bo do tych wszystkich pytań, które przytoczyłam wyżej, trzeba dołączyć wątpliwości fleksyjne właśnie dotyczące rodzaju gramatycznego. Zależnie od przyjętego ujęcia teoretycznego można mówić o różnej liczbie rodzajów gramatycznych (zasadniczo od 3 do 9), nie wszyscy badacze zgadzają się również z koncepcją dwurodzajowości rzeczownika itd.

A więc – zadanie polegające na „policzeniu rzeczowników w języku polskim” jest w moim przekonaniu niewykonalne.

Łączę wyrazy szacunku

Agata Hącia