Czy zapis imion i nazwiska wyłącznie dużymi literami w formie JAN ADAM KOWALSKI, biorąc pod uwagę reguły języka polskiego, jest poprawny i nie jest błędem? Czy można stosować zapis imion i nazwiska wyłącznie dużymi literami w urzędach państwowych, podpisując umowy, na egzaminie, w szkole czy odbierając list na poczcie i czy jest to zapis poprawny? Dlaczego w szkole uczy się dzieci pisowni imion i nazwiska według reguły pierwsza litera duża kolejne litery małe skoro jest pewna dowolność zapisu?
Tomasz
Szanowny Panie,
zgodnie z zasadami polskiej ortografii imiona i nazwiska zapisuje się od wielkiej litery, co znaczy, że pierwsza jest wielka, a kolejne są małe. Wynika to z tej zasady ortograficznej. Podobna reguła obejmuje także inne nazwy, np. nazwy mieszkańców krajów, tytuły książek czy tytuły programów bądź audycji. A zatem w sytuacjach, w których istotne jest zachowanie poprawności ortograficznej i nie zachodzą żadne okoliczności uzasadniające odstępstwa od niej, oczekiwalibyśmy stosowania tej reguły.
Czasami jednak odchodzi się edytorsko od zapisów zgodnych z regułami ortograficznymi, co jednak ani ich nie podważa, ani nie anuluje. Na przykład zdarza się, że na szyldach widzimy nazwy sklepów bądź lokali zapisane samymi dużymi literami; bywa, że wydawca decyduje się na zapis tytułu książki albo samymi dużymi literami, albo samymi małymi; nierzadko nazwa firmy wkomponowana w jej logo jest zapisywana samymi małymi literami – itd. Takie przekształcenia zwykle są motywowane względami pozajęzykowymi, np. chęcią przyciągnięcia uwagi odbiorcy, zwiększeniem czytelności przekazu, wywołaniem odpowiedniego wrażenia itp. Zauważmy, że często sami intuicyjnie zapisujemy coś dużymi literami, gdy chcemy podkreślić wagę tych treści, emocjonalny stosunek do nich itd.
Zdarza się również, że na drukach urzędowych jesteśmy proszeni o wypełnienie kratek samymi dużymi literami, niektóre urzędy decydują się również na zapisywanie nagłówków dokumentów w ten sposób. Prośba o wypełnianie druków tylko dużymi literami może być uzasadniona troską o czytelność pisma odręcznego (zauważmy, że zwykle zapis odręczny, płynny, taki jak w notatkach, jest mniej wyraźny niż pismo składające się z samych dużych liter). Z kolei elementy druków zapisywane tylko dużymi literami (np. nagłówek, tytuł, nagłówki kolumn, rubryk) traktowałabym po prostu jak wyróżnienia graficzne, ułatwiające orientację w strukturze dokumentu.
O przyczyny pisowni imion i nazwisk wyłącznie dużymi literami w dowodach osobistych zapytałabym natomiast, na Pana miejscu, urząd odpowiedzialny za kształt tych dokumentów. Mogę przypuszczać, że chodzi o zapewnienie czytelności i uniknięcie pomyłek np. między dużą literą „i” (I) a małą literą „L” (l). Jest to jednak tylko mój domysł.
Łączę wyrazy szacunku
Agata Hącia